Kunst van Den Hoorn, nr. 1 - Antoon Derkzen van Angeren

De schilders van de Haagse School maakten aan het eind van de negentiende eeuw graag een uitstapje naar de aangrenzende dorpen om daar landschappelijke situaties vast te leggen. Gewoonlijk gingen ze te voet en namen ze het teken- of schildersgerei onder de arm mee. Delft heeft voor de Tweede Wereldoorlog ook een aantal kunstenaars gehad die regelmatig de omringende dorpen bezochten, waar ze onderwerpen vonden om te tekenen of te schilderen. In de komende maanden zullen we in dit blad (Nieuwskrant Sport & Cultuur Den Hoorn) een aantal Hoornse voorbeelden bespreken.

We beginnen met een werk van de Delftse kunstenaar Antoon Derkzen van Angeren (1878-1961), die vanaf 1902 enige jaren in Den Hoorn heeft gewoond. Later verhuisde hij naar Rotterdam. In zijn Hoornse periode maakte hij tekeningen van fraaie plekjes en werkte deze in zijn atelier uit tot etsen. De jonge kunstenaar werd vooral geraakt door de Lookwatering, die ondanks de opkomst van steeds meer tuinbouwbedrijven, toch nog heel lang zijn landelijke uitstraling heeft behouden. Van één locatie langs dit water heeft Derkzen van Angeren afbeeldingen in wisselende seizoenen gemaakt. Het betreft het uitzicht vanaf een bruggetje achter het huidige installatiebedrijf en de winkel van Joop Keyzer. We kijken over het Look (rechts) en een tuinderij richting het dorp Den Hoorn. Op deze plaats ligt nog steeds een bruggetje.

Derkzen van Angeren bracht zijn veldtekeningen thuis over op een etsplaat en drukte deze vervolgens zelf af. In zijn huurwoning aan het begin van de Dijkshoornseweg stond op zolder een pers. Volgens mondelinge overlevering mocht hij van de huisbaas een groter dakraam aanbrengen, zodat hij goed licht had op zijn werk. De afdruk op papier geeft de situatie in spiegelbeeld. Van Derkzen van Angeren zijn geen etsen bekend die hij in spiegelbeeld heeft opgezet. Een voorganger en inspirator van hem was de bekende kunstenaar J.B. Jongkind, die dit soms wel deed. Alleen op deze wijze verkreeg men een afbeelding van de werkelijke situatie. De bijgevoegde ets van de Hoornse kunstenaar wordt omgedraaid weergegeven, zodat de herkenbaarheid wordt vergroot. We zien links de tuinderij van Leen Eijgenraam met platglas, gelegen tussen de Dijkshoornseweg en de Lookwatering. Hier staat nu het woonwijkje 'De Look'. Op de voorgrond bevinden zich enkele stapels eenruiters en een stukje platglas. Op de achtergrond staan de boerderijen van Leen Arkesteijn (de Taswoning) en Arie van Geest. De eerste woning is bewaard gebleven. Bij de knotwilg is een afgeschermd hoekje te zien, waar zich een pleetje bevond, met een afvoer naar de Lookwatering.

De afbeelding uit 1905 laat het spanningsveld zien tussen de opkomende tuinbouw en de terugloop van het aantal boerderijen. In de decennia erna werd in Den Hoorn steeds meer weidegrond in gebruik genomen door tuinderijen. Met de groei van de tuinbouw nam ook de bevolking in het dorp toe.

Tekst: Jacques Moerman, Historische Vereniging Oud-Schipluiden.

12 december 2013